We lijken allemaal een beetje bang te zijn voor deze plant, want o jee, dat brandige gevoel op je huid is echt niet fijn! Maar deze plant is super gezond. Je kan het blad en het zaad eten. Het zit bomvol vitaminen en mineralen, van begin voorjaar tot eind najaar. En als je goed kijkt in de bermen, tuinen, parken, oevers zie je heel veel brandnetel staan. Soms wel hoger dan een meter. Maar hoe pluk je dan brandnetel, op welke plek en wat maak je er van?

 

Hoe herken je een brandnetel?
De brandnetel herken je aan de vierkante behaarde steel die recht ophoog groeit. Het blad groeit tegen over elkaar op de tak, is eivormig tot langwerpig gevormd en eindigt in een punt. Het blad is getand en de rand en bovenzijde van het blad is behaard met brandhaartjes. De brandhaardjes irriteren de huid bij aanraking, ze geven een branderig en jeukend gevoel. De brandhaartjes beschermen de plant. Bij aanraking valt de top van het haartje er af en komt er een naaldje tevoorschijn. In dat naaldje zitten stoffen die de irritatie veroorzaken. Het gaat om: mierenzuur, acetylcholine, histamine en serotonine. De brandaartjes groeien schuin omhoog.


Wat is een goede plek om brandnetels te plukken?
Zoek een schone plek op. Gebieden waar veel gemotoriseerd verkeer langs rijdt, heeft niet de voorkeur. En een gebied waar veel honden worden uitgelaten is ook niet gewenst. Als je boven de 80 cm plukt vanaf de grond gerekend, dan is de kans heel groot dat er geen hondenplas op het blad is beland.


Hoe pluk je brandnetel?
Er zijn een paar opties: met tuinhandschoenen aan en een schaar, blaadje voor blaadje en dan de zaadtrossen. Of alleen met een schaar en dan hopen dat je het blad met de brandhaartjes niet aanraakt. Of met de hand en je riskeert het brandige gevoel. Dit valt redelijk te voorkomen als je van onderen naar boven toewerkt. Het jeukende gevoel raak je kwijt als je een handvol weegbree, dovenetel of hondsdraf (deze planten groeien vaak naast de brandnetel) kneust en vervolgens het sap op de plekken wrijft waar het jeukt. De sappen van de weegbree, dovenetel (zie onderstaande foto) en hondsdraf zorgen er voor dat het brandige gevoel zo goed als meteen verdwijnt. De brandhaartjes zitten aan de onderkant van het blad, langs de randen van het blad en ook op de steel. Je kan het beste de brandnetel vanaf de onderkant plukken, daar zitten de minste brandhaartjes.

Welke delen pluk je van de brandnetel?
Planten groeien omhoog, naar het licht toe. De bovenste delen van de plant zijn het jongst en bevatten de meeste bestandsdelen zoals vitaminen en mineralen. Pluk ongeveer de 6-8 hoogste bladeren en zaadtrossen, dan heb je de jongste bladeren geoogst.


Welke vitaminen en mineralen bevat brandnetel?
Brandnetel is echt een superfood, want het bevat zoveel. Het lijkt wel een supplementenvervanger. Het blad en zaad bevatten de vitaminen A, B1, B2, B5, B9, C, E en K en de mineralen ijzer, kalium, silicium, calcium, natrium, koper, magnesium, zink, zwavel, mangaan en chroom. En daarnaast bevatten ze zogenaamde looistoffen en stoffen als quercitine. Een ander woord voor looistoffen is tannines. Tannines of looistoffen zijn een krachtige antioxidant en dat heeft in kleine hoeveelheden vaak een positief effect op het menselijk lichaam omdat zij de gezonde cellen beschermen tegen schadelijke cel- of weefselgroei. En de andere stof, quercitine, die ook in brandnetel zit, is een ontstekingsremmer.


Waar is brandnetel goed voor?
Brandnetel heeft een zuiverende werking in het lichaam, vooral van het bloed. Het helpt bij bloedarmoede, bij huidproblemen zoals acne, psoriasis, netelroos, maar ook in het algemeen je huid, nagels en haar. Brandnetel stimuleert ook de darmen, nieren en galblaas. Ook werkt brandnetel bloedstelpend, dat komt door de vitamine K. Brandnetel kan een zware menstruatie verlichten vanwege deze vitamine K.


Hoe was je het blad en het zaad van een brandnetel?
Voordat je iets maakt van het blad en het zaad is het aan te raden om het te wassen. Vul een kom met koud water en een eetlepel zout en voeg het blad en of zaad toe. Dompel alles onder het water en laat het 10 minuten staan. Eventuele beestjes komen zo boven drijven en die spoel je dan weg.

 
Hoe verdwijnen de brandhaartjes?
De brandhaartjes, die scherpe naaldjes die groeien aan de rand van het blad, bovenop het blad en op de steel, verdwijnen of verliezen hun werking bij verhitting. Dus als je thee trekt van brandnetelblad dan word je niet geprikt in je mond. En als je het kookt hetzelfde. Bereid je een koud gerecht van het blad, bijvoorbeeld pesto, dan word je ook niet geprikt, want het blad is door de keukenmachine zo fijn gesneden dat de haartjes niet meer functioneren. Ook als je brandnetelblad droogt, verliezen de brandhaartjes hun functie.


Wat voor gerechten kun je maken met brandnetel?
De keuze voor gerechten is groot. Als je zoekt via je zoekmachine op brandnetelrecepten dan vind je er veel. Je kan het gebruiken in soep, quiche, pasta’s, lasagna, pizza, oven-gerechten, maar ook als thee en pesto. Verderop in deze tekst vind je een paar recepten. Zaad van de brandnetel kun je ook verzamelen in een pot. Je laat de zaadtrossen dan goed drogen, eventueel in je oven op 35 graden 50 minuten lang. Knijp dan met je handen de trossen fijn, het zaad valt er dan uit. Het zaad verzamel je in een pot en kun je bijvoorbeeld strooien over een salade of eten met yoghurt.


Wat zegt brandnetel over de bodem?
Brandnetels groeien vooral op stikstof- en fosfaatrijke grond. Deze twee stoffen maken de grond zuur. Brandnetels houden daarvan, dat is een eigenschap van deze plant. De brandnetel wordt ook wel de stikstofpolitie genoemd. Zie je in een gebied veel brandnetel? Dan weet je dat er veel stikstof in de bodem zit. Stikstof en ook fosfaat maken de grond zuur en daar is de brandnetel dol op. Als je van de brandnetels af wil, dan voeg je kalk aan de bodem toe, dan zal je zien dat de brandnetel verdwijnt, omdat de grond dan niet langer zuur is.

Zijn er leuke verhalen over de brandnetel?
Ja zeker, bijvoorbeeld in Marshwood, een plaats in Engeland, wordt jaarlijks een wedstrijd "brandnetel eten" gehouden. Hierbij worden de bladeren met de vingers tot een prop gevouwen en ingeslikt. Het maagzuur neutraliseert het effect van de brandhaartjes. Hoe meer proppen brandnetel je inslikt, hoe groter de kans om nummer 1 te worden.


Hebben dieren ook voordelen van brandnetel?
Zeker, kippen vinden gedroogd brandnetelblad erg lekker en het bevordert de leg van eieren. In het blad zitten stofjes die zorgen voor goede aanmaak van eieren in het kippenlijf. En ook veel dag- en nachtvlinders en insecten als wantsen, kevers, luizen maar ook slakken houden van de brandnetel. Vlindersoorten als de kleine vos, de dagpauwoog en de atalanta leggen hun eitjes op de bladeren van de brandnetel. Zijn de rupsjes uit het eitje dan beginnen ze meteen met knabbelen aan het brandnetelblad, ze kunnen complete brandnetels oppeuzelen. Voor de brandnetel zijn deze vlindersoorten dus schadelijk.
Brandnetel trekt bijvoorbeeld door de luizen lieveheersbeestjes aan en zaadetende vogels (bijvoorbeeld roodborstjes) smullen van de brandnetelzaadtrossen in de herfst. Dus zoek je lieveheersbeestjes? Ga dan zoeken in de brandnetels. Zoek je bladluizen? Of wil je juist je sierplanten beschermen tegen bladluizen? Als je brandnetels in je tuin plaats, dan zullen de bladluizen die plant uitzoeken om in te verblijven. Ze zuigen de sappen uit het blad op. Ze houden van de stikstof die het sap biedt. Op die manier kan brandnetel als een soort bladluizenval fungeren in je tuin.


Wat is brandnetelgier?
Brandnetelgier maakten onze voor- en voorouders al van brandnetel. Je plukt wat blad van brandnetels, laat dit een paar dagen in een emmer water staan bij 20 graden en dan is het heel voedzaam voor planten als prei, tomaten, kool, selderij, komkommer, maar ook vruchtbomen, bessenstruiken en rozen houden van brandnetelgier. Ook kun je brandnetelgier inzetten tegen bladluis. Je schenkt de gier dan in je plantenspuit en je spuit de bladluis, bijvoorbeeld in je bessenstruik, in met de plantengier, herhaal dat een paar dagen en de luizen zullen afsterven.

Onderstaand het precieze recept voor brandnetelgier:
- pluk 75 gram jonge brandnetelblaadjes
- meng dit met 1 liter water
- laat het 3-4 dagen trekken bij ongeveer 20 graden
- verdun het middel met 2 liter water en besproei dan bladluis op de betreffende planten.


Heb je een composthoop? Denk dan ook aan brandnetel!
Door het hoge gehalte aan stikstof werkt brandnetel op en in de composthoop als een activator van het ontbindingsproces. Brandnetel versnelt dat ontbindingsproces. Meng de brandnetel goed door het andere afval. Denk even na waar je de compast voor gaat gebruiken. Als het een laag voor op je moestuin wordt, gebruik dan brandnetel zonder zaad. Dan oogst je takken tot en met mei. Gebruik je wel brandnetel met zaad? Dan is er grote kans dat er brandnetels opkomen waar je de compost hebt verspreid.


Touw van brandnetel
Ja, je leest het goed. Van brandnetel kun je touw maken. Dan deden onze voor- voorouders duizenden jaren geleden al.
De brandnetelstelen bevatten veel vezels die geschikt zijn voor het maken van touw. Je hebt hier lange stelen van brandnetels voor nodig, het liefst stengels die een beetje een rode kleur hebben. Verwijder dan al het blad van de stengels en plet de harde tussenstukjes zachtjes met bijvoorbeeld een stukje hout. Je kan het binnenste laagje van de stengel verwijderen, je houdt dan de buitenste vezels van de stengel over. Dat deel is bruikbaar voor touw. Voor stevig touw twijn je meerdere vezels van de brandnetelstengel. Die draai je in elkaar. Of je gebruikt 3 stuks vezels en vlecht deze in elkaar. Laat het daarna drogen en je hebt natuurlijk touw gecreëerd.

 


Een paar recepten met als hoofdingrediënt brandnetel

Brandneteltaart
Wat heb je nodig:
- pakje bladerdeeg
- flinke kom vol gewassen en fijn gesneden brandnetelblad en of -zaad
- 2 uien
- 1 knoflookteen
- 4 eieren
- zakje geraspte kaas
- portie oregano, vers of gedroogd
- zout en peper
- taartring

Zo maak je het:
-Bekleed de taartring met bladerdeeg
- snij de ui en knoflook fijn en bak het in een koekenpan glazig
- leg de gebakken uit en knoflook op de bladerdeegbodem
- voeg het fijn gesneden brandnetelblad op de ui en knoflook
- kluts de eieren los met zout, peper, oregano en de helft van de geraspte kaas
- schenk dat over de brandnetel en meng het met een vork lichtjes door de brandnetel
- strooi de overige geraspte kaas op de taart
Bak de taart op ongeveer 200 graden in 30-45 min af.
Brandnetel- & dovennetelsoep
Wat heb je nodig?
2 handen vol brandneteltoppen
1 hand vol dovenneteltoppen, ongeveer 8 cm van de bovenkant van de plant (optioneel)
2 uien
2 knoflook
3 grote aardappelen
zout
Kruiden zoals tijm, lavas, peterselie, oregano
zout en peper
haverroom (optioneel)

- Was het brandnetel- en dovennetelblad, laat het even staan met een beetje zout. De beestjes komen bovendrijven, spoel het blad schoon.
- snij het blad fijn
- snipper de uien en knoflook
- was en snijd de kruiden fijn
- boen de aardappel schoon en snijd deze in kleine blokjes
- fruit de uien in de pan met een beetje olie
- voeg de knoflook toe, roer goed door
- voeg de gesneden brandnetel en dovennetel toe en roer
- voeg water toe, ongeveer 1/1,5 liter
- voeg de kruiden toe
- voeg zout en peper toe
- voeg de blokjes aardappel toe
Laat het koken, als de blokjes aardappel gaar zijn, dan kun je de soepen eten!
Voeg nog een beetje haverroom toe voor een mooie look en lekkere milde smaak.

Pesto
- hand vol brandneteltoppen
- 2 knoflooktenen
- hand vol zonnebloempitten of pijnboompitten
- 4 eetlepels mooie olijfolie
- 100 gram geraspte kaas, bij voorkeur Parmezaan

Mix alles in de keukenmachine totdat het fijn van textuur is. Als de textuur nog te droog is, voeg dan wat olijfolie toe. Of als het te vochtig is, voeg dan nog wat blad extra toe.

• Bushcraft
• Survival
• Brandnetel
• Alles over de brandnetel
• Brandnetel informatie
• Extreme Survival

• Vorige
• Volgende